In december 2024 had ik op een vrijdagavond mijn schoen neergezet, naast die van mijn kleindochters, en gehoopt op drie wedstrijdpunten. Maar helaas, de Pieten hadden er die zaterdag slechts een schamel puntje in gedaan voor mijn Haagse club ADO.
Jammer, eind van het jaar maar weer proberen.
Maar nu het voetbalseizoen inmiddels is begonnen, wil ik het toch over de schoen hebben. Wat dacht je van de huidige voetbalschoenen of kicksen, zoals ze vroeger ook wel werden genoemd? Ik verval in herhalingen, ik weet het, maar het begint zo langzamerhand een frustratie van me te worden. Steeds maar terugkijken naar vroeger. Maar het is tegenwoordig een heel project om een paar leuke voetbalschoenen aan te schaffen. Je hebt ze voor drassig gras, hoog gras, laag gras, heel nat gras, kort gras, kunstgras, natuurgras, voor de zaal en straat . Vroeger, daar heb je hem weer, had je de keuze tussen Adidas, Puma en Quick. En als je vader miljonair was, kon je heel misschien uit het buitenland een paar Ours of Goliath bemachtigen. En veel modellen en kleuren waren er niet, dus het was niet zo moeilijk om een goed paar aan te schaffen.
Bij de wedstrijd Cromvliet – GDA zien we de GDA speler op Adidas Wim van Hanegem voetbalschoenen, de keeper op PUMA en de Cromvlietspeler rechts op Adidas Copa Mundial’s
Je maakte je schoenen schoon, kranten erin om ze te drogen en daarna zwart poetsen om ze weer mooi en glimmend te maken. Vaak poetste ik ze extra zwart, want dan leken ze nog meer op die zwarte schoenen die de spelers van Real Madrid en Internationale op de foto’s in de uitgaven van de Revu aan hadden. Dat vond ik toch geweldig. Adidas World Cup of Adidas Kaiser, Puma King en Quick Talent, dat was het wel zo’n beetje, maar die hadden dan ook weer twee streepjes voor. En het ging om de afschroefbare nop en/of vaste noppenzool. Er was nog geen kunstgras, dus daar hoefden we ons ook geen zorgen om te maken.
Om tegenwoordig een leuk paar schoenen uit te zoeken, mag je wel een dagje vrij nemen en je vooraf een beetje inlezen over de modellen die er allemaal aan te schaffen zijn. Ben je wel eens in een beetje sportzaak geweest met je zoontje, kleinzoon of -dochter, of misschien wel voor jezelf, omdat je als veteraan elke week nog steeds denkt dat je Johan Cruijff bent? Er blijken vele tientallen verschillende modellen en kleuren in de aanbieding te zijn, en dan heb ik het alleen over de schoenen in Nederland. Als je al een beetje twijfelaar bent, dan kom je er helemaal niet meer uit. Dan kun je beter een personal assistent meenemen die jou van kundig advies voorziet, anders koop je echt het verkeerde paar.
Elk jaar komt er in het begin van het seizoen een voetbalschoenenbijlage uit. Daarvoor moet je aan de Technische Universiteit in Delft hebben gestudeerd, wil je begrijpen welke modellen ze nu weer op de markt hebben gebracht. Wat dacht je de Nike Mercurial Vortex II CR7 Turf Savage Beauty om op het kunstgras je kunsten te vertonen in fluorescerend geel. Niet te verwarren met de PUMA Future 8 Match Re-Charge. Voor het gewone veld heb je dan ook nog de Nike Zoom Mercurial Vapor 16 Elite. Dit verzin ik niet, het zijn de huidige modellen voor de jeugd. Voor je zoontje kun je dan altijd nog het nieuwste model in het grijsgroen kopen.
Ziet er ook wel lekker uit, die metallic roze schoenen met het geel-groene tenue van ADO in het stadion, je zou er kleurenblind van worden. Vind je het gek dat de spelers regelmatig in de war zijn. En dan zijn die schoenen voorzien van een goed geproportioneerde noppenzool die door veel grip en snelheid zorgen, samen met de split voor een dodelijke combinatie. Toen ik het las, dacht ik dat ik de brochure van een Russische wapenleverancier in mijn handen gedrukt had gekregen, maar het ging over voetbalschoenen. Verderop las ik nog snel dat er ook een schoen was met een Spacefront die reflecterend werkt door een zon reflecterende upper laag en niet te vergeten de Tech fit zool die het gemakkelijk maakt om kilometers te lopen .
Ik denk dat technologen uit de ruimtevaart hier nog veel van kunnen leren, zeker van de terminologie. Of is het andersom? Namen voor voetbalschoenen die gedragen worden door kinderen van zes tot welke leeftijd dan ook. Vind je het gek dat zowel de ouders als de kinderen tegenwoordig een beetje in de war zijn. Ze kopen deze futuristische schoenen die al gauw tussen de 80 en 200 euro kosten, en dan nog kan hun kleine Messi de bal niet van A naar B krijgen, laat staan deze netjes in de goal deponeren, hoe is het mogelijk.
Binnenkort komt er waarschijnlijk een voetbalschoen op de markt met een in de hiel ingebouwde USB-stick, chip,SD kaart of AI gestuurd, zodat je de dag ervoor al kan programmeren wanneer en hoe laat je een doelpunt gaat maken. Ik ben bang dat het niet veel zal helpen. Welke moderne schoen je ook aantrekt, je kunt voetballen of niet. Die kosmische modellen gaan je echt niet helpen.
.
Dachten we nou echt dat al die Haagse schutters van weleer, zoals Sjaak Roggeveen, Carol Schuurman, Henk Noordam, Jasper Harteveld, Karel Bouwens, Frank Bijloos, Wim van Laar, Kees Mol en vele andere topspitsen, vaker gescoord zouden hebben als ze de huidige schoenen hadden gedragen? Integendeel, ik denk dat ze er geen pepernoot meer hadden geraakt (want dit stukje begon tenslotte met Sinterklaas…). Nu lopen spelers van Die Haghe 4, PGS/Vogel 5, WIK 8 en Wilhelmus 7 op schoenen van 299 euro, schieten elke bal over de zijlijn of achter het hek, verzwikken hun enkels vijfmaal per wedstrijd, komen in de avond strompelend thuis en zijn een halve week niet meer mobiel te krijgen. En dat ligt, los van voetbalcapaciteiten, maar aan één ding: de voetbalschoen. Ik hoop dan ook dat veel spelers snel zullen overgaan op de oude modellen van Adidas of Puma, zodat ze minder last hebben van het circulaire 360 Cyclone Tractie patroon en de skin technologie, zodat ze de bal voortaan gewoon knalhard in de kruising zullen schieten, zonder na te denken of hun Nike Phantom 6 Low Academy wel lekker om hun enkeltje zit. En een zwart kleurtje zou ook niet misstaan. Wat dat betreft petje af voor Cristiano Ronaldo. Sowieso een van ‘s werelds beste voetballers aller tijden, maar hij loopt dus gewoon op zwarte schoenen.
En op welke schoenen vertoonden wij onze kunsten dan?
Vroeger had je als gezegd een overzichtelijk aantal merken voetbalschoen. De bekende waren Adidas, Puma en Quick, pas later kwamen Umbro, Hummel, Lotto, Kelme, Diadora en Nike erbij. Veel later Mitre, Cruyff (met een y, terwijl Cruijff zelf met een ij is) en andere merken. Vandaag de dag zijn de verschillende modellen niet te tellen.
In mijn tijd kwam het voor dat veel spelers dezelfde schoenen droegen. Zo had Adidas al begin jaren ’60 een moderne schoen op de markt gebracht met de naam Chili 62. Dat was de voorloper van al die modellen die uitkwamen rond een EK of WK. Het was een innovatieve schoen met een lip aan de achterkant waardoor je geen schoenlepel meer nodig had. De geweldige verdediger Karl-Heinz Schnellinger droeg dit model en werd er Duits Voetballer van het Jaar 1962 op. Vrij kort daarna vertrok hij naar Italië en speelde daar ruim tien jaar op het hoogste niveau.
In 1966 kwam Adidas met Diamant op de markt, een schoen die niet echt een topmodel was, behalve dan voor Geoff Hurst. Hij scoorde op deze boot drie doelpunten in de befaamde WK-finale tegen West-Duitsland. Op het geweldige wereldkampioenschap in Mexico met het fantastische elftal van Brazilië kwam Adidas met het later wereldberoemde en veel gedragen model Adidas World Cup op de proppen. Een zeer populaire schoen van kangoeroeleer die velen van ons hebben gedragen. Daarna presenteerde ‘het merk met de drie strepen’ de populaire Adidas 2000, de Predator en de nog steeds zeer gewilde en door veel voetballers aangeschafte Copa Mundial. Een geweldige schoen die heerlijk aan je voeten zat. Ik denk dat dit het beste model is geweest dat Adidas ooit op de markt heeft gebracht.
Rudolf Dassler – broer van Adolf ‘Adi’ Dassler met wie hij ruzie kreeg – startte een eigen schoenenlabel onder de naam Puma. De twee beconcurreerden elkaar hevig, zelden zal het begrip broedermoord meer zijn gebruikt dan in die tijd. De door Rudolf ontworpen schoenen werden ook populair, niet de minste voetballers liepen op zijn Puma’s. Onder hen Diego Maradona, Johan Cruijff, Edson Arantes do Nascimento oftewel Pelé, Eusebio en later Radamel Falcao, Gianluigi Buffon en vele anderen.
Het enige echte en eerste Nederlandse voetbalschoenenmerk was Quick, een schoen gemaakt van wel wat stug leder. Deze schoen was vooral begin jaren ’60 populair bij de topvoetballers van Nederland, zoals Abe Lenstra, Faas Wilkes, Coen Moulijn, Piet Keizer, Sjaak Swart en Dick Nanninga, die nog in de WK-finale tegen Argentinië de gelijkmaker scoorde. Dat was weliswaar met het hoofd, maar zijn sprongkracht dankte hij aan zijn Quick-schoenen…
Ook in de jaren ’70 had je al gekleurde schoenen. Adidas 2000 was donkerblauw, die mocht ik uitzoeken in de winkel van Hans Dorjee in Delft bij mijn debuut op 18-jarige leeftijd in Wilhelmus 1. Trainer Aad de Mos ging persoonlijk mee om ze op te halen. Ooit speelde ik met het schoolteam o.l.v. Henk Tegelaar een internationaal selectietoernooi als sparringpartner in Engeland voor het Engels Jeugdteam Toen al zagen wij Engelse spelers op witte voetbalschoenen lopen We kregen een rondleiding door een sportfabriek(je) waar deze modellen geshowd werden en wij ze tegen een zeer aantrekkelijke prijs konden kopen. Het ging om het merk Mitre. Het waren fantastische witte schoenen, waar al eerder, tijdens het WK van 1966, Alan Ball op speelde. Later, in de Europa Cup I finale van 1995 tussen Ajax en AC Milan liep er bij de Italianen een zekere Marco Simone. Hij ging in die finale, op z’n Haags gezegd, voortdurend op z’n muil. De reden? Hij gleed steeds uit op zijn witte schoentjes van het merk Kronos.
Ik zelf durfde het gewoon niet om in Nederland in die periode in de A-junioren met witte Alan Ball-achtige schoenen te gaan spelen. Ze zagen mij al aankomen tegen clubs als ESDO, VIOS of Oranje Blauw. Ik denk dat ik vrij snel over de boarding zou zijn gekegeld, alleen al omdat het in die tijd gewoon arrogant was als je witte schoenen aantrok, mits je er elke week vier inschoot natuurlijk. Dan kon het misschien wel, maar dan had ik ook betaald voetbal gespeeld als ik werkelijk zo goed was geweest. In de Eredivisie zag je ook niemand met dat soort schoenen lopen, dus leek het mij dan ook verstandig om mijn geld gewoon in mijn zak te houden en geen witte Mitre’s te kopen.
De winkels waar je toen naar toe ging, zoals Sporthuis AJ, Meevers & Scholte, Sporthuis Aad Mansveld, Sporthuis Van Dullemen en natuurlijk ook Free Kick Sport hadden meestal de nieuwste modellen staan. Het was een genot om daar regelmatig te gaan kijken naar wat er in de etalages stond.
Ja, je wordt er weer nostalgisch van als je weer aan die tijd terugdenkt. Vooral omdat alle schoenen dus echt pikzwart waren. Het is toch eigenlijk een geweldige periode om aan terug te denken en geloof mij, dat doen we dus nog regelmatig
En niet te vergeten door de geweldige site “de Haagse Voetbalhistorie”
Jan Linkerhof
10-09-2025
