De voetbalvelden aan de Duinlaan zullen door velen van ons nog immer als bekend voetbalgebied worden beschouwd. Daar waar tegenwoordig een prachtige woonwijk is te aanschouwen daar werden in oktober 1949 de eerste voetbalvelden aan de Duinlaan in gebruik genomen. Voetbalvelden die vanwege de zandgrond-terreinen feitelijk nooit afgekeurd zouden worden – althans dat was de veronderstelling – van onbespeelbaarheid zou slechts sprake zijn als er sneeuw of ijs op de velden zou liggen. Toch verliep dit uiteindelijk anders. De zwaar overbelaste trainingsvelden konden de regen na verloop van tijd niet aan – de heren voetballers konden derhalve niet te allen tijde op de velden terecht. De alternatieve – doordeweekse – conditietrainingen op het nabij gelegen strand bezorgt een veelheid aan voetballers van weleer nog steeds een vorm van obsessie waar de eerste de beste tegen de wind in fietser veel in zal herkennen. Van afkeuringen inzake de hoofdvelden – dus de niet trainingsvelden – was sprake als de consuls bijna alle velden in onze regio hadden afgelast en de KNVB en/of HVB dan maar tot een algehele afgelasting overgingen. De ouderen onder ons zullen zich dit nog goed kunnen herinneren.
De columns van Rini Toet wordt gesponsord door BEDE Kamerverhuur
Dat in 1949 de eerste Duinlaan wedstrijden door Westerkwartier werden gespeeld moge duidelijk zijn, dat de laatste wedstrijden jaren later in door PDK in 1989 en HS Texas/DHB in 1990 werden gespeeld was mede te danken aan het feit dat de gemeente Den Haag mogelijkheden zag om de gemeentekas te spekken – de projectontwikkelaars konden evenals later bij o.a. SVPTT aan de Benoordenhoutseweg hun zakken vullen – er moest immers worden gebouwd.
Tussen de eerste wedstrijddag in 1949 en de laatste wedstrijddag in 1990 aan de Duinlaan lag een fijne periode van voetbalplezier. Zoals gesteld begon het met Westerkwartier dat o.a. een bouwfonds nodig had om de Duinlaan-voetballocatie te kunnen betreden. Dat hiervoor vanuit voetbalvereniging VUC, Feijenoord en NAC hulp werd aangeboden was in 1948 meer dan opmerkelijk. Men van Westerkwartier had het voor elkaar gekregen dat in januari 1948 op het VUC-terrein een lichtwedstrijd om de Westerkwartier-beker tussen Feijenoord en NAC werd gespeeld – dit ten bate van het Westerkwartier-bouwfonds. De Haagse derdeklasser, die in 1942 door de Duitsers van haar velden werd verjaagd en bij terugkeer in 1945 met een volledig omgeploegde locatie en een afgebroken clubgebouw alsmede tribune werd geconfronteerd had na de oorlog dus een probleem – de mensen van Westerkwartier zagen dit als een uitdaging.
Vanuit de gemeente Den Haag werden in die periode nieuwe voetbalvelden aan de Duinlaan aangelegd, dit naast de sintelbaan van het Prinses Julianakamp – alwaar de Milva’s een onderkomen hadden. De kosten voor de bouw van het clubgebouw en een eventuele tribune konden deels uit de bovengenoemde wedstrijdopbrengst worden bekostigd.
In het elftal van NAC stond o.a. Oranje-international Kees Rijvers opgesteld, een voetbalicoon welke later als trainer van FC Twente, PSV en het Nederlands elftal furore maakte. Dat hij aan het begin jaren vijftig als professioneel voetballer in Frankrijk aan de slag ging zal o.a. de reden zijn geweest dat hij in 1953 in de zogenaamde watersnoodwedstrijd heeft meegespeeld. Dat hij pas in maart 2023 door de KNVB op 96-jarige leeftijd tot bondsridder werd benoemd zegt veel over de handelingssnelheid van de KNVB – maar dat terzijde.
In oktober 1949 vond de opening van het terreinencomplex Westerkwartier plaats – de poorten aan de Duinlaan werden destijds met enig feestvertoon geopend. Men beschikte op dat moment over vier kleedkamers voor de voetballers, een scheidsrechters kamer zoals dat destijds zo mooi werd genoemd, douches en een flinke restauratiezaal – douches waren redelijk uniek in die tijd en daar waar in die periode over een restauratiezaal werd gesproken wordt dit tegenwoordig als een kantine of clubhuis gezien.
Toch was het in die beginjaren niet allemaal rozengeur en maneschijn. Zo was er voorafgaande aan het seizoen 1951/1952 – tijdens het jaarlijkse grootonderhoud van de velden – blijkbaar een te zware ondergrond gebruikt en eiste Westerkwartier een vergoeding voor de door de Plantsoenendienst veroorzaakte ellende. Op 17 Juli 1951 kwam de Technische Commissie van de Gemeente tot de conclusie dat de opgebrachte grond wel enigszins zwaar was, doch dat door regelmatig ontluchten en verschralen met zand en het opbrengen van 1000 kilo kalk per hectare een goed bespeelbaar veld kon worden verkregen – er werd verder niets vergoed. Verder werd er nog wel eens ingebroken, waarbij de diefstal van 200 chocoladerepen in 1954 als opmerkelijk kan worden beschouwd. Dit mede als gevolg van het ontbreken van straatverlichting die uiteindelijk werd aangelegd. Naarmate de jaren vorderden ontwikkelde voetbalvereniging Westerkwartier zich als een speer. Men organiseerde bijvoorbeeld een veelheid aan (jeugd)toernooien, en nederlaagwedstrijden. Er vond een ware toestroom van jeugdleden uit de wijk Bohemen plaats. In 1956 organiseerde men zelfs een jeugdtoernooi met Borussia Dortmund op de deelnemerslijst.
In 1952/1953 promoveerde Westerkwartier zelfs naar de 3e klasse KNVB. Dit was dan ook het hoogste niveau waarop de voetbalvereniging ooit is uitgekomen.
In november 1952 betrok voetbalvereniging PDK een eigen voetbalterrein – direct naast de velden van Westerkwartier. Aan de Duinlaan was men van plan en fraai clublokaal te laten verschijnen. Op dat moment was het de bedoeling het pand uit twee lagen op te bouwen, redelijk uniek voor Haagse begrippen. Beneden vier kleedkamers, zes douchecellen, vier toiletten, een wasgelegenheid en een scheidsrechterslokaal. Boven deze lokaliteiten zou een recreatiezaal komen over de gehele oppervlakte van het pand. De totale hoogte van een en ander zou ongeveer zes meter zijn. Het geheel zou – onder toezicht – door eigen leden worden opgetrokken. Men zag dit destijds als een welkome aanvulling voor de wijk Bohemen. Immers, men had in de wijk destijds met een ontstellend gebrek aan vergaderruimte e.d. te kampen. Het opvallende aan dit plan betrof de bouw van twee etages. Dat dit in 1953 bij de opening uiteindelijk nog niet was gelukt – het clubgebouw bestond gewoon uit een kantine en kleedkamers op de begane grond – wil niet zeggen dat men het idee van twee etages door de decennia heen was vergeten. Daar waar men in 1953 uiteindelijk blij was met een clubgebouw zonder tweede etage daar besloten de PDK-ers tijdens het seizoen 1971/1972 dat de hoogbouw er alsnog moest komen en dat gebeurde dan ook. Op de begane grond werden de kleedkamers en op de bovenste verdieping werden de bestuurskamer en de kantine opgebouwd – een uniek pand binnen het Haagse voetbalwereldje. Later zagen wij dit concept terug bij Tonegido, ADS, Scheveningen, HBS en Cromvliet – tegenwoordig de Ster. Er gaan verhalen dat als een enkeling in de late uurtjes het voetbalpand verliet hij/zij sneller beneden was als dan men had verwacht, het trappenhuis vormde immers een obstakel waarin men zich wel eens kon vergissen. Ik kan me hierbij van alles voorstellen echter zal hier verder niet op inzoomen.
In 1989 verliet PDK met veel verdriet het complex aan de Duinlaan. Dat men slechts 17 jaar van het fraaie twee etages tellende clubgebouw heeft mogen genieten kan uiteindelijk als een vorm van kapitaalvernietiging worden beschouwd – mij lijkt het immers stug dat zo’n clubgebouw binnen 17 jaar volledig is afgeschreven.
Tussen 1952 en 1989 heeft PDK, daar aan de Duinlaan, best wel furore gemaakt – er is er veel georganiseerd. Uiteraard betreft het jeugdtoernooien, echter tevens activiteiten voor de nabij gehuisveste milva’s. Van 1972 tot 1973 had de Haagsche Scheidsrechtersvereniging haar thuishome op de PDK-locatie.
Mei 1954 – Op de sintelbaan en het sportveld van de vereniging P.D.K. aan de Duinlaan, liggend naast het Julianakamp, waren vanmorgen ongeveer 500 meisjes van Milva land- en luchtmacht en van de geneeskundige dienst in de weer met volleybal, ver- en hoogspringen, zaklopen, kastspringen en 100 meter hardlopen. Wat te denken van een jaarlijks terugkerend atletiek-evenement – de vijfkamp.
Verder werd er op de velden van PDK in 1954 kruisboogwedstrijden gehouden en dan is het maar goed dat er in die tijd nauwelijks herten of geen Schotse Hooglanders in de nabij gelegen duinen werden gelokaliseerd.
Wat velen van u niet zullen weten is dat voetbalvereniging Kranenburg in 1953 op de hoek van de Duinlaan en de Kijkduinsestraat een – via de werkverschaffing aangelegd – terreinencomplex kreeg toegewezen. In 1954 werd aldaar een fraai clubgebouw geopend. In 1954 kreeg ook Zwart Blauw twee velden naast Kranenburg toegewezen. Feitelijk speelden nu dus Westerkwartier, PDK – honderden meters verderop – Kranenburg en Zwart Blauw aan de Duinlaan. Als u nu over de Kijkduinsestraat – omhoog richting nieuwbouw – richting Kijkduinstrand rijdt lagen Zwart Blauw en Kranenburg links van de weg en zowel Westerkwartier als PDK een stuk verderop rechts van de weg.
Toen Kranenburg in 1954 aan de Duinlaan kwam te spelen speelde men in de 1e klasse van de HVB en promoveerde na het seizoen 1955/1956 naar de grote KNVB om vervolgens een jaar later weer naar de HVB te degraderen. In 1958/1959 promoveerde men wederom naar de 4e klasse KNVB – een jaar later zelfs naar de 3e klasse KNVB. Pas in 68/69 degradeerde men terug naar de 4e klasse KNVB. Tijdens het seizoen 1972/1973 verhuisde men als vierdeklasser naar het nieuwe complex – circa 200 meter vanaf de Duinlaan velden – de locatie waar Kranenburg jaren later furore in het Nederlandse amateurvoetbal maakte.
Zwart Blauw speelde in de periode aan de Duinlaan nooit hoger dan op HVB-niveau en verhuisde – evenals Kranenburg – naar de nieuwe locatie 200 meter verderop. Het terrein waar later door s.v. Kijkduin en vervolgens de Haagse scheidsrechtersvereniging dankbaar gebruik is gemaakt. Aangezien ik in deze column inzoom op de velden aan de Duinlaan verwijs ik u voor de Kranenburg en Zwart Blauw naar een eerder geschreven column. Westerkwartier verhuisde in 1975 naar een ander complex aan de Machiel Vrijenhoeklaan. Voor verdere informatie over Westerkwartier na 1975 verwijs ik graag naar een eerder door mij geschreven column.
Terug naar PDK – In 1982 werden het damesvoetbal en het zaterdagvoetbal bij PDK geïntroduceerd. Hert zaterdagelftal behaalde diverse successen – men stoomde met diverse Britse spelers in het elftal door naar de 4e klasse van de KNVB. Toch kwam aan het eind van de jaren 80 een eind aan het PDK sprookje – het standaard zaterdagelftal degradeerde uit de 4e klasse KNVB en men beschikte nog maar over twee elftallen. Daar waar in de jaren 70 nog wel eens spelers werden gehaald daar was er in 1990 weinig meer over van het ooit zo bloeiende PDK. Men verhuisde naar het complex van SVDHB op Ockenburgh en ging verder onder de naam Bohemen.
PDK prestaties aan de Duinlaan:
In het seizoen 1976/1977 promoveerde PDK na een beslissingswedstrijd op het VUC-terrein (circa 3000 toeschouwers) tegen Voorburg naar de 3e klasse KNVB.
Voormalig Holland Sport icoon Jan Teske behoorde destijds tot de succesvolle PDK-selectie.
1982/1983 – PDK zondag degradeerde uit 3e klasse KNVB waarna in de jaren hierna vervolgens meerdere keren werd gedegradeerd. In diezelfde jaren tachtig promoveerde PDK-zaterdag van de 2e klasse HVB naar de vierde klasse KNVB. Tijdens het seizoen 1986/1987 werden zelfs vier spelers voor het HVB-elftal van trainer/coach Ton Beije uitgenodigd. Het betrof Alex Wicklert, Alex Cairns, Arjan van Sliedrecht en Frank Nelemans waarmee ikzelf tijdens een toernooi voor het kampioenschap van Nederland samenspeelde en wij Nationaal kampioen wisten te worden. Tijdens dat toernooi werd PDK-er Alex Cairns tot beste speler van het toernooi uitgeroepen.
De laatste eindstand van PDK – in dit geval zaterdag 1 – seizoen 1988/1989
Halverwege de jaren 70 nam Texas DHB dus het terrein van H.S.V. Westerkwartier over. In 1982 werd de fusie met Holland Sport ’32 een feit. De vereniging werd hernoemd tot HS Texas DHB en mocht tot 1990 aan de Duinlaan blijven spelen. In dat jaar vertrok men i.v.m. woningbouw naar Ockenburgh.
In 1990 kwam dus een definitief einde aan het voetbalsprookje aan de Duinlaan – een voetbalverhaal dat ooit eind jaren veertig door Westerkwartier was begonnen.
Het moge inmiddels duidelijk zijn dat in de periode aan de Duinlaan Texas DHB op het hoogste amateurniveau heeft gespeeld Рnamelijk 2e klasse KNVB. De grootste Duinlaan-prestatie is door hen in 1980 geleverd Рvia een uit en thuiswedstrijd tegen Kranenburg wist men de finale van de HC-Cup te winnen. Ik heb die tweede wedstrijd aan de Duinlaan destijds zelf mogen aanschouwen. De gehele Haagse voetbalwereld was uitgelopen om dicht langs het door betonnen paaltjes Рmet een gespannen ijzerdraad tussen de paaltjes Рomrande veld Рde wedstrijd Bij te wonen Рlekker dicht op het veld. Kranenburg speelde destijds in de sterke hoofdklasse van de HVB en ontpopte zich als een ware cupfighter. Texas DHB speelde in de 2e klasse KNVB en verloor in die HC-Cup periode met 10-0 van Roodenburg Рik kan niet anders concluderen dan dat men zich spaarde voor de dinsdagavondwedstrijden. In die wedstrijden speelde Texas speler Erwin Metman Рdie halverwege de jaren tachtig door KV Mechelen werd gecontracteerd Рnog niet mee. Wel gaven namens Texas DHB een aantal voetbaliconen zoals Leen de Graaf, Wim Prosman (scoorde vijf doelpunten tijdens de finalewedstrijden), Fred Prosman, Karel Oosterbaan en keeper Aad Buitendijk acte de pr̩s̩ance.
Dat Texas DHB aan het begin van de jaren tachtig diverse speelsters in haar selectie had die voor het district-elftal werden uitgenodigd is noemenswaardig. Het betreft o.a. A. Nederhof, H. Dirksen, J. v.d. Mark en M. de Groot-Mars. Dat de dames Dirksen en van der Mark ook nog voor het Nederlands zaalelftal zijn geselecteerd zegt genoeg. Voetbalkwaliteit voldoende bij Texas DHB derhalve.
De voetbalvelden aan de Duinlaan zijn al decennia lang niet meer terug te vinden. Daar waar vroeger de velden van Westerkwartier, PDK, Texas DHB en HS Texas DHB lagen daar is een volledige woonwijk/villawijk opgetrokken. Als u deze locatie nog eens wilt bezoeken zoek dan naar de Zeewindelaan – hier lagen voorheen de vier velden. Als u naar de Duinlaan locatie van Zwart Blauw en Kranenburg zoekt dan adviseer ik u de Domburglaan – links van de Kijkduinsestraat – te betreden. Vanaf deze laan bevindt u zich circa 200 meter van de plek waar Kranenburg en Zwart Blauw in het eerste deel van de jaren 70 naartoe zijn verhuisd en velen van u gevoetbald zullen hebben.
De voetballers uit de jaren 40, 50, 60, 70 en 80 zullen er niet bij stil hebben gestaan, echter wat een schitterende locatie was het aan de Duinlaan – de duinen kwamen je als het ware tegemoet. Aan de ene kant van de voetbalcomplexen de duinen – aan de andere kant de Machiel Vrijenhoeklaan – de Haagse beek liep als het ware langs de velden.
Het parkeren van auto’s aan de Duinlaan was in de jaren 60, 70 en met name in de jaren 80 een regelrechte ramp – naast het kamp der milva’s was wel degelijk een parkeerterrein beschikbaar, echter men parkeerde liever langs de duinrand. Als er destijds BOA’s waren geweest had een veelheid aan spelers en bezoekers een slechte afsluiting van het weekend gehad. De irritaties bij bewoners van de Duinlaan omgeving liepen regelmatig hoog op, zeker gezien het feit dat men auto’s schots en scheef in het zand van de duinen wenste te parkeren. Anderzijds kwamen die duinen als men een slokje teveel op had goed van pas. Heerlijk de roes uitslapen in het zand, kon destijds als een veel voorkomend fenomeen worden beschouwd. Daarnaast konden de blazen – voordat men de auto instapte – nog snel even worden geleegd.
Nu ik toch inzoom op het verkeer rondom de Duinlaan kan het fenomeen paddentrek niet onvermeld worden gelaten. Vanuit de sloten in de nabijheid van de Muurbloemweg trokken de padden als het ware richting Haagse Beek en ondervond o.a. het verkeer rondom de Machiel Vrijenhoeklaan hier twee keer per jaar last van. De meeste amfibieën overwinteren in bosgebieden, onder boomstronken of holen of gaten in de grond. Zodra de temperatuur in het voorjaar boven een bepaald minimum uitkomt, komen zij tevoorschijn en trekken in de richting van een nabijgelegen poel of gracht. Padden kunnen daarbij afstanden tot 1,5 km afleggen. De mannetjes beginnen eerst te trekken, maar doen er lang over omdat ze onderweg trachten een partner te strikken. Vrouwtjes starten later maar treuzelen minder. Op warme avonden zitten de mannetjes met tientallen op open, vlakke plaatsen te wachten op de passerende vrouwtjes. Ze grijpen met de sterk gespierde voorpoten het lichaam van de vrouwtjes vast in de paargreep en laten zich meevoeren naar de voortplantingspoel. In de poel, plas of gracht worden de eitjes afgezet en bevrucht – vervolgens trekken de meeste dieren weg naar hun zomerplek waar ze de rest van het voorjaar en de zomer verblijven en zich vol eten. In het najaar trekken ze dan terug naar het overwinteringsgebied en verdwijnen voor enkele maanden onder de grond. In het voorjaar en het najaar kon het dus best wel een probleem zijn om de voetbalvelden aan de Duinlaan, die parallel aan de Machiel Vrijenhoeklaan waren gelegen, te bereiken. Tijdens de paddentrek waren de wegen rondom de Duinlaan immers veelal afgesloten. Menig voetballende automobilist heeft in die periode extra meters moeten maken om vanuit een parkeerplaats in de wijk de voetbalvelden te bereiken. Dat dit op zich niet erg was, was niet zo vreemd – de extra wandelmeters konden immers als warming-up of cooling-down worden beschouwd.
Inzake die Duinlaan vraag ik mezelf steeds meer af hoe e.e.a. op doordeweekse avonden verliep – immers in de avonduren zochten de milva-dames ook naar vertier – uit betrouwbare bron heb ik vernomen dat hier en daar door een verdwaalde voetballer menig scharreltje is gevonden. Verder heb ik vernomen dat het op zaterdag en/of zondagavonden voorkwam dat een in de kantine beëindigd feest door prille koppeltjes in de duinen werd voortgezet. Het is maar dat u het weet, of herinnert u zich hiervan nog iets?
Rini Toet
05-04-2023
