Puur toevallig viel mijn oog op een aantal artikelen inzake het Haagse voetbal direct na de 2e Wereldoorlog. De bezetters waren zo vriendelijk geweest om in 1944 het complete Nederlandse voetbal te verbieden – echter na de bevrijding in mei 1945 wilde het Nederlandse volk alles zo snel als mogelijk weer oppakken. Zo ook het voetbal.
Hvv De Ooievaars in 1945
Uit de diverse artikelen is het mij inmiddels duidelijk geworden dat er enorme vraagstukken inzake de voetbalvelden, de voetbalkleding, het schoeisel en de ballen van toepassing waren. Daarnaast was het de vraag hoe het met de leden zat die bijvoorbeeld in Duitsland te werk waren gesteld. Wat te denken van de mensen die de concentratiekampen niet hadden overleefd, waaronder uiteraard leden van voetbalclubs. Als gevolg hiervan was het bijvoorbeeld voor voetbalvereniging de Ooievaars lastig om elftallen samen te stellen, dit lukte uiteindelijk op beperkte schaal. En verder de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog die direct na de capitulatie van Japan – in augustus 1945 – in gang werd gezet. Veel Nederlandse jongemannen – waaronder Haagse voetballers – vertrokken in augustus 1945 naar Indonesië. Nederland was bevrijd, echter de periode van herstel vrat veel energie en tijd. Het is daarom toch best wel knap dat het voetbal zo snel weer werd opgepakt.
In de sportkroniek van juli 1945 viel te lezen dat in de Haagsche regio – bij een rondje langs de velden – o.a. houtrovers een veelheid aan clubtenten en kleedgelegenheden als het ware hadden ontmanteld – niet zo vreemd als men bedenkt dat het volk tijdens de hongerwinter uiteraard hout nodig had om in bepaalde behoeften te voorzien. Van BMT aan de Fruitweg was blijkbaar vrijwel alle opstal in privé houtkachels verdwenen, de tent van de Spoorwegen was zo goed als geheel door onbevoegden gesloopt. De tent van RAVA en VVP zag er als een geraamte uit en zo kon men doorgaan met een lawine aan narigheid. Aan de huidige energiecrisis denkende is het dus maar goed dat de hedendaagse clubtenten vooral uit steen zijn opgebouwd!
Inmiddels had de Haagsche commissie terreintoezicht al het mogelijke gedaan om de zestig geëvacueerde Haagsche voetbalverenigingen onder te brengen en was men – met medewerking van voetbalverenigingen die gelukkig nog een eigen home hadden – erin geslaagd om alle voetbalverenigingen onder te brengen. Uiteraard was dit destijds een kwestie van passen, meten en plannen. Daarnaast kwamen de velden aan de Hoekwaterstraat te Voorburg vrij en niet lang hierna zou het Buurtweg-complex weer worden vrijgegeven. De velden aan de Fruitweg vormde het grootste probleem – deze velden hadden namelijk lange tijd onder water gestaan.
Van de bestaande HVB-clubs hadden tijdelijk de volgende voetbalverenigingen zich teruggetrokken: Defensie, ECS0, Laurens, Minerva Boys, Prov. Waterstaat, RHV, St. Michael en Zuideinde. S.V.G.E.B. had de voetbalafdeling vaarwel gezegd – de voetbaltent was verdwenen zodat inwoner ADS voor een uitdaging kwam te staan.
Diverse grote Haagsche voetbalclubs gaven – direct na de bevrijding – tekenen van leven en herstel. ADO in het Zuiderpark was er – van de eerste klassers – tijdens de oorlogsjaren verreweg het beste vanaf gekomen, want zowel haar veld als de tribunes waren ongeschonden uit de strijd gekomen.
VUC’s accommodatie bleek lelijk geschonden door het fatale bombardement op het Bezuidenhout van 3 Maart 1945. Het hoofdterrein zelf was er toevallig best afgekomen, evenals de grote, open tribune, doch de overdekte tribune was grotendeels onbruikbaar geworden, evenals de kleedgelegenheden. Dat de oude „Wondertent” hopeloos kaduuk was, was op zichzelf zo belangrijk niet, maar menigeen met gevoel voor traditie deed het pijn dat juist die tent verwoest was. Wat de kleedgelegenheid betrof, behielp VUC zich nu met de indertijd van Houtrust overgeplaatste tent van HBS, echter de vraag was hoe dat verder moest als HBS op Houtrust zou terugkeren. Houtrust zelf was er trouwens ook niet zonder kleerscheuren vanaf gekomen, gelukkig waren de prachtige overdekte tribune en de staantribune aan de Sportlaan-zijde – indertijd Bakhuys-tribune genoemd – behouden gebleven, echter de open tribune was geofferd. Het veld zelf, het befaamde ringterrein, had zeer te lijden gehad van de Canadese wagens die daar na de oorlog tijdelijk waren ondergebracht.
HVV’s hoofdveld was er vrij goed afgekomen – er werd al lustig gecricket en de voetballers konden, als het spergebied definitief was geopend is, ook op dit historische terrein terecht. De HVV-bijvelden daarentegen moesten echter geheel nieuw worden aangelegd.
Quick was van de tweedeklassers het meest gedupeerd, want de krankzinnige tankgracht liep dwars door haar vroegere fraaie terreinencomplex. Quick moest dus nog wel gebruik maken van ADO’s gastvrijheid en met haar lagere elftallen op het Zuiderpark-veldje blijven spelen.
Het moge duidelijk zijn dat de competitie nog niet in augustus 1945 kon worden hervat. De KNVB heeft destijds bedacht om de diverse competities later van start te laten gaan. Natuurlijk werden er in de zomermaanden al oefenwedstrijden gespeeld en toernooien georganiseerd – werden in oktober diverse rondes van de KNVB-beker afgewerkt – echter de competitiewedstrijden kwamen pas begin november op gang. Hierbij overzichten van de diverse competities.
De wedstrijden in de HVB tijdens het seizoen 1945/1946 duurden twee keer een half uur – de terreinnood lag hieraan ten grondslag.
Tot slot – de KNVB alsmede de HVB werden in de eerste maanden na de bevrijding overdonderd met verzoeken om te bemiddelen bij het verkrijgen van voetballen, voetbalschoenen, shirts, broekjes en kousen. Aangezien het benodigde materiaal na de oorlog uiteraard schaars was – was er destijds sprake van een enorme uitdaging.
De voetbalbond en de voetbalbesturen zelf hebben in 1945 via de Sporttribune en hun clubbladen voormalige voetballers opgeroepen om zich te melden als zij nog ergens een voetbaltenue of voetbalschoenen in de kast hadden liggen. Of aan dit verzoek gehoor is gegeven is mij onduidelijk – het is mij inmiddels wel duidelijk waarom de tenues van teams aanzienlijk konden afwijken. Tevens kan ik nu aan mensen uitleggen waarom ik de afgelopen jaren oude foto’s met shirts heb gezien waarop gekleurde bretels werden gedragen. Bij W.I.K. waren die bretels zwart geverfd en droeg men hieronder een wit overhemd. Dat is dan ook weer duidelijk – dat is toch pure nostalgie.
Rini Toet
08-12-2022
