Een zomerse fietstocht langs de (voormalige) voetballocaties op de grens van Den Haag en Wassenaar, gemakshalve ‘de Clingendael voetbal route’ genaamd!
Op de rand van Den Haag en Wassenaar lag voorheen een groot aantal voetbalcomplexen, terreinen van kleine, middelgrote en grote voetbalverenigingen. Reden te meer om op de zonovergoten zondag 18 juli 2021 een fietstocht langs al die (voormalige) voetballocaties te maken en al fietsende een reeks aan nostalgische voetbalgevoelens op te roepen. Als je er heden ten dage langsfietst is er veel veranderd, echter herken je als insider hier en daar contouren van opgeheven, verhuisde en/of fusieverenigingen waarbij e.e.a. voor mij grotendeels netjes en geordend overkomt.
Zo begon mijn fietstocht aan de rand van het Benoordenhout en Clingendael, het voormalige complex van zaterdagvereniging SVPTT, waar ook zondagvereniging GS Azzurri (de club van de Italianen) jarenlang van de twee velden aan de Thérése Schwartzestraat, nabij de benzinepomp aan de Benoordenhoutseweg gebruik heeft gemaakt.
SVPTT speelde van 1966 tot 1994 op het fraaie “Filmstad complex”, waarvan de ingang aanvankelijk aan de Benoordenhoutseweg lag. Aangezien het destijds geleidelijk aan, qua verkeer, drukker en drukker werd is uit veiligheidsoverwegingen aan de Thérése Schwartzestraat een nieuwe ingang/entree tot het sportcomplex gerealiseerd. Deze ingang bestond uit een bruggetje met een grindpad, waar je als bezoeker in de broeitijd op je hoede moest zijn voor zwanen die je zomaar konden aanvallen. Exact op deze plaats begon afgelopen zondag mijn fietstocht en dan denk je waar zijn die zwanen en voetbalvelden gebleven. Waar is tevens het entreehokje, met die man met die baard die entreekaartjes verkocht, gebleven? De aanwezigheid van een prachtig wooncomplex aan het Floris Arntzeniusplein bracht mij echter niet in verwarring. Het huidige wooncomplex is afgescheiden door een enorme bomenpartij die tijdens de SVPTT-bewoning al voor een prachtige afscheiding, achter het clubhuis, van de voetballocatie zorgde.
Mocht u na het lezen van deze column besluiten om de beschreven fietstocht te maken dan adviseer ik u het wandelbospad naast het Floris Arntzeniusplein (hier lagen veld 1 en veld 2 van SVPTT) met de fiets aan de hand te bewandelen. Hier wandelende zag ik achter de bomenrij een sloot van drie meter breed die ook al tijdens de SVPTT periode van toepassing was. Aan de rechterhand was voor mij de grens van het huidige wooncomplex zichtbaar en zag ik met een beetje gevoel voor historie de twee velden van SVPPT en de achterzijde van het clubgebouw voor me.
Als tijdens een training op SVPTT veld 2 een bal over de hoge ballenvanger werd geschoten werd deze meestal niet direct opgehaald, anders bleef je lopen. De ballen lagen dan op een klein stukje weiland (dit ligt er nog steeds) waarop paarden van een heerlijk leven genoten. Aan het eind van de dag of trainingsavond heeft men, destijds in overleg en afstemming met de eigenaar van dit stukje paardenweiland, afgesproken dat de ballen konden worden opgehaald. Veld 2 lag overigens een stuk lager dan veld 1, met alle consequenties van dien. Veld 2 was met grote regelmaat afgekeurd, dit tot grote ontsteltenis van lagere elftallen die elke zaterdag op veld 2 werden ingepland. Echter elk nadeel had blijkbaar ook weer een voordeel. Men kon eerder aan het bier! Bier dat direct vanuit de kleedkamers, via een tussendeur naar de kantine, kon worden besteld. Was best wel lekker zo’n barretje direct naast de kleedkamers!
De SVPTT-kantine, het was daar altijd gezellig. Zeker gezien het feit dat daar in jaren 70/80 een goed eerste elftal stond dat na de wedstrijd tot in de late uurtjes feestvierde. Na het vertrek naar het VIOS-complex in 1994 is er sprake geweest van een soort van kapitaalvernietiging waar een paard de hik van krijgt. Er zou een sporthal en wetra-veld worden aangelegd, echter het geld was verdwenen. Er is nog niemand geweest die dit aan mij heeft kunnen uitleggen. Achteraf was het wellicht handiger geweest om met een andere Buurtweg vereniging een fusie te realiseren, echter besprekingen hierover in begin jaren 90 zijn destijds helaas om moverende redenen vastgelopen.
Terug naar de fietstocht – Aan het einde van het voormalige SVPTT complex kom je uit bij een bunker uit de 2e wereldoorlog en een vestiging van de dierenambulance. Hier ben ik weer op de fiets gestapt en rechtsaf geslagen om na circa 100 meter meteen linksaf te slaan en het fietspad aan de Benoordenhoutseweg te benutten om ondertussen te bedenken dat ik voorheen aan mijn linkerzijde de hondenrenbaan en de velden van Marathon (de club van de stratenmakers) zou hebben zien liggen. Nu ligt hier de Amerikaanse ambassade, een gigantisch (beveiligd) complex alwaar voorheen na HSV Marathon ook fusieclub Marathon/Azzurri en, na het vertrek van Marathon/Azzurri naar de Guntersteinweg, JAC heeft gespeeld.
Bij de stoplichten ben ik linksaf de Waalsdorperlaan opgereden, alwaar heden ten dage na circa honderd meter de ingang van de Amerikaanse Ambassade is gestationeerd. Exact ter hoogte van deze ingang lag voorheen de entree naar HSV Marathon, Marathon/Azzurri en JAC. JAC was derhalve de laatste voetbalvereniging die op die prachtige locatie op de hoek van de Benoordenhoutseweg en de Waalsdorperlaan haar wedstrijden heeft gespeeld. Voorafgaande aan de bouw van de Amerikaanse ambassade is er tijdens graafwerkzaamheden een 500-ponder (bom) uit de tweede wereldoorlog op het voormalige hoofdveld aangetroffen. Uit betrouwbare bron heb ik vernomen dat deze bom is aangetroffen ter hoogte van de penaltystip aan de kant van het clubhuis. Uiteraard heeft de EOD e.e.a. ontmanteld, al die voetballers hebben al die jaren dus op een soort van tijdbom gespeeld. Achteraf gezien zal een veelheid aan lagere elftalvoetballers niet meer ontevreden zijn met het feit dat men veelal op veld 2, 3 of 4 heeft moeten voetballen!
Anekdote HSV marathon – de getroffen grensrechter – Ergens in de jaren tachtig van de vorige eeuw speelde het eerste elftal van W.I.K. een oefenwedstrijd op veld 2 bij HSV Marathon aan de Waalsdorperlaan. Dit onder beestachtige weersomstandigheden en onder toeziend oog van twee hardnekkige HSV Marathon aanhangers. Er werd die zondagmiddag aangetreden tegen de toenmalige club van de stratenmakers. De gedreven W.I.K.-grensrechter, later jarenlang enthousiast en kundig scheidsrechter van de kleinste ADO-jeugd, dacht er goed aan te doen scherp te vlaggen. Dit tot grote ontevredenheid van de twee, door de regen, nat gehoosde, HSV Marathon toeschouwers. Het tweetal raakte dusdanig gefrustreerd dat een kluit van een halve meter, opgebouwd uit aarde en gras van de waterkant werd los gesjord en vervolgens precies op de kruin van de onwetende vlaggenist werd gemikt. Het modderige geheel verspreidde zich vervolgens in sneltreinvaart over het hoofd, schouders en rug van de onthutste grensrechter (overigens ook een stratenmaker), die daarna nooit meer een wedstrijd voor W.I.K. heeft willen vlaggen en die middag als een soort van schoorsteenveger de wedstrijd langs de lijn heeft afgemaakt.
Circa 100 meter na de ingang van de Amerikaanse Ambassade lag voorheen de ingang van voetbalvereniging De Jagers. Destijds een gezellige vereniging beschikkende over een clubhuis met het karakter van een oude bruine kroeg, echter als men zich vergistte stond men niet op het voetbalcomplex maar op de tennisbanen van Park Mallot. Deze tennisbanen liggen er nog steeds, echter voetbalvereniging de Jagers is destijds verhuisd naar voetbalvereniging Duinoord. De omgeving overwegende bekroop mij het gevoel dat het in deze buurt heerlijk rustig is. Ik kreeg het gevoel dat ik midden in een Engelse, landelijke, televisieserie bivakkeerde. Al fietsend richting hoek van Brienenlaan en Waalsdorperweg tref je aan de linkerzijde allerlei fraaie woningen, die ik als een soort van landhuizen kwalificeer. Landhuizen die je tevens aantreft in een veelheid aan Britse landschappen en oeroude typische Engelse dorpjes/cottages.
Zo ook op de van Brienenlaan, alwaar voorheen aan de linkerzijde SV’35 en aan de rechterzijde Paraat, met ANWB als inwoner, waren gehuisvest. Tevens lag hier het toegangspad naar Maasstraat/VVM. Nu, is het complex van SVC’08 aan de linkerzijde gehuisvest, aan de rechterzijde zie je niets meer van de twee voormalige velden van Paraat. Al fietsende zie je rechts een landhuis, waarvan het mij niet zou verbazen dat deze ter hoogte van de voormalige stafschopstip van het hoofdveld van Paraat is gebouwd.
Paraat dat overigens in 1998 het terrein aan de van Brienenlaan moest verlaten, dit onder het motto dat de Gemeente Wassenaar de grond nodig had voor andere doeleinden. Ongeveer in die periode verhuisde ook Maasstraat/VVM naar Ockenburgh. Dat de twee velden van Paraat en het veld van VVM vervolgens jarenlang als een soort van wildernis zijn overgekomen heeft bij veel voetballers geleid tot frustraties, naar hun gevoel had men hier nog een aantal jaren kunnen voetballen. Heden ten dage ziet het er keurig verzorgd uit en is de Maasstraat/VVM locatie door paardenliefhebbers netjes ingericht.
Paraat beschikte aan de van Brienenlaan over twee voetbalvelden en aanvankelijk zes kleedmakers. De zesde kleedkamer is destijds omgebouwd als keuken en zo bleven er vijf kleedkamers over. Vanuit de kantine was er een directe verbinding naar de kleedkamers en kon men zo vanuit de kleedgelegenheden, via een tussendeur, het clubhuis binnenwandelen. Het clubhuis waarin de jaren 70, 80 en 90 veel familieleden van de families van Kesteren, Kanters, de Wolff, Sakkee, Roland, Roest, de Vreugd, van Leeuwen en ’t Hart, terug te vinden waren en dit niet alleen op zondagen. Op donderdagavond was het altijd gezellig vol en is het regelmatig voorgekomen dat de laatste Paraat afgevaardigde laat in de nacht het pand verliet. Zelfs op dinsdagavonden was het gezellig. Zeker in de zeven jaren dat het dameselftal van Paraat op dinsdagavonden trainde en na de training onder het genot van een drankje met de voetjes van de vloer ging. Paraat insiders kijken met genoegen terug op die dolle dins- en donderdagen. Paraat heeft overigens gedurende lange tijd inwoning gehad van zaterdagvoetbalvereniging ANWB die in die jaren veelal 2 of 3 seniorenelftallen aan een wedstrijd konden laten beginnen. Het is zelfs voorgekomen dat Paraat selectiespelers op zaterdagmiddag meespeelden met het ANWB-vlaggenschip.
Op zondag was het altijd gezellig daar bij Maasstraat/VVM en Paraat en was er sprake van een verkeerschaos waar enthousiaste BOA’s een goudmijn voor de gemeente hadden kunnen verdienen.. Als de standaardelftallen van Paraat en VVM thuis speelden stond de van Brienenlaan steevast vol met scheef geparkeerde auto’s en langs de velden van Maasstraat/VVM en Paraat kon ook worden geparkeerd (dus vrijwel direkt naast de velden). In geval van zware regenval veranderde deze uit graszoden opgebouwde parkeerstrook in een blubberige massa waar menig auto in is blijven steken. Tussen het hoofdveld van Paraat en VVM lag een slootje. Dit was de afscheiding tussen de twee velden alwaar over de ballenvanger heen geschoten ballen voor overlast bij de buren zorgde.
In de wintermaanden, met name als de tankgracht naast de velden van VVM en Paraat was bevroren, werd er door de Paraat leden en aanhang volop geschaatst. In het Paraat clubhuis bereidde o.a. Tante Mien erwtensoep waarop menig mobiele soepboer (een begrip uit de jaren zeventig toen in de Haagse wijken bij de mobiele soepboer allerlei soepen konden worden gekocht) jaloers op zou zijn. Het clubhuis was in die jaren goed bezet. Die tankgracht ligt er nog steeds, echter of er nog voormalige Paraat leden schaatsen is nog maar de vraag. Daarnaast is het absoluut zeker dat men van Paraat en Maasstraat/VVM niet meer achter ballen aan moet gaan die tijdens de wedstrijd in de Tankgracht werden geschoten!
Zullen de voetballers van de Clingendael verenigingen in de jaren zeventig regelmatig met deze bus naar hun voetbalvereniging zijn vervoerd? Ben ik toch zeer benieuwd hoe men zich na een biertje op de terugweg naar huis manifesteerde. Tegelijkertijd kan worden vastgesteld dat in de jaren 70 de verenigingsmensen steeds vaker over een eigen auto konden beschikken. Toch wel handig zo’n auto als de spelers na de training op donderdag tot in de kleine uurtjes bleven klaverjassen en/of pokeren. Die bus reed dus echt niet tijdens de nachtelijke uurtjes.
Bij VVM werden in de jaren 90 spelers gebracht en gehaald met een taxi. Die kwamen vanuit Amsterdam of Rotterdam echt niet met de bus. Dat deze mannen drie keer per week met een taxi werden gehaald en gebracht zegt genoeg over een particuliere geldkraan die enkele jaren werd opengedraaid. Op zich zijn er meer Nederlandse voetbalverenigingen geweest die in de loop der jaren enig extra vermogen beschikbaar konden stellen, echter de donderdagavonden bij VVM verliepen na verloop van tijd enigszins verrassend. In die tijd heeft men de ogen uitgekeken als er voor de heren voetballers en begeleiding, na de training, een bus vol met dames van plezier werd voorgereden en hilarische feesten werden gevierd. Bij NLS reden de meeste mensen in de duurste Mercedes. Als men een uitvereniging bezocht werd het parkeerterrein veelal overladen met auto’s waar de gemiddelde bankdirecteur jaloers op zou zijn.
Boven: van Brienenlaan rondom 1980. Auto’s die tijdens drukke sportweekenden niet alleen op de eerder beschreven strook werden geparkeerd. Ook op de van Brienenlaan zelf was het veelal een drukte waar de toenmalige bewoners niet blij van werden. Onder: dezelfde van Brienenlaan, zelfde invalshoek juli 2021. Wat een rust!
Foto genomen vanaf de overgang van de tankgracht – Hier rechts ligt heden ten dage het prachtige parkeerterrein alsmede de geweldige locatie van SVC’08. In de tijd dat SV’35 hier speelde beschikte men over houten tribune en een veel kleiner parkeerterrein dan heden. Dus ook op zaterdag werd er destijds ook aan de van Brienenlaan geparkeerd.
Terug naar de fietstocht – Vanaf het huidige parkeerterrein van SVC’08 ben ik teruggefietst naar de Waalsdorperlaan en linksaf geslagen. Na 200 meter stond het hek naar de renbaan van Duindigt open en kon ik 50 meter doorfietsend de renbaan tot op een paar meter benaderen. Dit is echt een aanrader om te bekijken. In de verte de prachtige renbaantribune en direct naast het toegangshek een aantal knusse woninkjes waarvan ik mij plots wist te herinneren dat hier ooit de voormalige ESDO-secretaris Bram van Ettinger een tijdje met zijn gezin heeft gewoond. Nogmaals een prachtige, landelijke omgeving, ook om te wonen.
Het ESDO clubhuis tegenover Duindigt, dat er nog steeds staat, is in 1972 opgeleverd. Tijdens de bouw zakte Bram van Ettinger door het dak en kwam er o.a. met een klaplong vanaf. Dit met een ziekenhuisopname van circa drie weken tot gevolg. Dezelfde Bram van Ettinger die overigens, samen met zijn ESDO-kompanen, zomers op de ESDO-velden een veelheid aan café toernooien heeft georganiseerd. Terugfietsend ben ik op de Waalsdorperlaan rechtsaf gegaan en waren de contouren van de voormalige twee ESDO-velden redelijk zichtbaar. Er is wel wat extra begroeiing van toepassing, op veld 1 staat is er nog een dug-out uit de goede oude ESDO tijd, waar Holland Sport ’32 ook nog een tijdje heeft gevoetbald, achtergebleven. Vanaf het hek heb ik nog gordijntjes zien hangen die ik herken uit de tijd dat we na de wedstrijd in het gezellige ESDO-clubhuis verbleven.
Het ESDO-pand is destijds door een veelheid aan ESDO-leden zelfstandig opgebouwd, dit is overigens voor een veelheid aan voetbalkantines die in de jaren 60, 70 en 80 zijn gebouwd van toepassing. Clubmensen, met het hart op de juiste plaats, hebben zich naast het voetballen letterlijk uit de naad gewerkt destijds. Bij de opening van dit clubhuizen was met name in de jaren 70 wethouder Piet Vink aanwezig die namens de gemeente Den Haag de officiële opening verrichte. Overigens toen ik in 2020 langs de ESDO-locatie fietste was de locatie beter onderhouden dan tijdens mijn fietstocht afgelopen zondag. Ik heb niet de indruk dat paardensportvereniging ZHJV nog gebruik maakt van de velden en het clubhuis. Mijn gevoel zegt dat Rob Pronk wel eens gelijk kan hebben met de melding dat Duindigt wellicht gaat renoveren/uitbreiden en de ESDO-locatie met die prachtige authentieke toegangspilaren zal worden vervangen door een moderne uitbreiding van Duindigt opstallen e.d. Wie had dit kunnen bedenken toen ESDO in 1994 een fusie met GSC realiseerde en aan de Erasmusweg verder ging als GSC/ESDO
Anekdote – In de jaren tachtig speelde W.I.K. 1 tegen ESDO aan de Buurtweg, tegenover Duindigt. ESDO had een goed elftal, echter tegen W.I.K. had men het altijd moeilijk. Dit leidde tot frustratie bij de ESDO-trainer die een voor de dug-out liggende reservebal keihard de dug-out in knalde en hem binnen een seconde vol in zijn gezicht terugkreeg. Een gemetselde dug-out betekent dat de bal met dezelfde snelheid terugkomt als dat deze er wordt ingeschoten. Het leder raakte de trainer alsof er sprake was van een linkse directe en ESDO’s oefenmeester heeft vanaf dat moment de wedstrijd redelijk verslagen gadegeslagen. Van overmatig enthousiasme was vervolgens in ieder geval geen sprake meer.
Verder fietsend vanaf ESDO wist ik me nog te herinneren dat zich na circa 300 meter, aan de rechterhand, voorheen het prachtige voetbalveld van ESC was gelegen. Na enig Google-speurwerk kwam ik erachter dat in 1953 een deel van landgoed Duindigt door de ESSO is gehuurd. Deze legde hier een unieke recreatie ruimte aan voor haar werknemers. Een voetbalveld, tennisbanen, een visvijver en een mooie ontmoetingsruimte waar het personeel met elkaar kon recreëren vergaderen en sporten. Het in 1925 opgerichte ESC heeft jarenlang gebruik gemaakt van het schitterende veld aan de Buurtweg/Waalsdorperlaan. Dat de vereniging in 1985 werd opgeheven was niet alleen een teleurstelling voor de leden, echter ook voor tegenstanders die graag op deze geweldige grasmat een wedstrijd wilden spelen.
Het bestuur van Landgoed Duindigt heeft overigens in 2017 een aanvraag van Golf Duinzicht gekregen om twee holes extra te realiseren, dit om aan te sluiten bij de reeds bestaande golfbaan Duinzicht. In 2019 zijn deze extra holes op het veld van ESC aangelegd. Het voetbalveld is dus niet meer, echter de contouren zijn anno 2021 nog redelijk zichtbaar. Wel heb ik een waterpartij en veel golfbunkers aangetroffen. Elementen waar de voetballers van ESC ten tijde van het voetbal geen last van hebben gehad. Het veld was altijd goed bespeelbaar. Het voormalige ESC-clubhuis is in 2018 gerenoveerd door golfclub Duinzicht. Van een voormalig Paraat en ESC-voetballer vernam ik dat ongeveer in 1979 door de ESC-leden een vloerverwarming aangelegd, redelijk revolutionair voor die tijd. Echt een aanrader om het grindpad richting golfbaan te bewandelen. Als je op het toegangs(grind)pad naar het voormalige ESC-complex begeeft, waan je je in een vakantieomgeving die je veelal op de Veluwe aantreft. Terug bij de uitgang ben ik rechtsaf gegaan en na circa 50 meter bevond ik me op de kruising van de Buurtweg en Groenendaal. Ik ben eerst een paar honderd meter de Buurtweg op gefietst en zag aan mijn linkerzijde het golfcomplex waarop voorheen een veelheid aan voetbalvereniging hun voetbalkwaliteiten mochten botvieren.
Op een gegeven moment arriveerde ik, aan mijn rechterzijde, bij camping Duinhorst. Een prachtige entree en wist me plots voor de geest te halen dat recht tegenover deze ingang het veld van HC-Cup winnaar NLS moest hebben gelegen. Van het voormalige NLS-complex is absoluut niets meer terug te vinden, echter dit is uiteraard tevens voor de complexen van JAC, Vliethage, Robin Hood, Oranjeplein, Archipel, Archipel/ORNAS, Tamuvona, TEXAS, VTC’88, RCDH en nog een veelheid aan andere voetbalverenigingen aan de Buurtweg van toepassing. Toch jammer dat die voetbalcomplexen uiteindelijk moesten wijken voor een golfbaan waarop velen nu een heerlijk balletje slaan. Moet wel even worden aangetekend dat de Gemeente bij gedwongen verhuizingen zich niet altijd van de goede kant heeft laten zien. Neem nu de het glazen clubhuis van Oranjeplein dat in 1983, o.a. dankzij veel inzet van Oranjeplein vrijwilligers werd opgeleverd en circa 800.000 gulden heeft gekost, en alweer in 1992 gedwongen moest worden verlaten. Het kostbare pand werd in de periode hierna met de grond gelijk gemaakt, dit betekent al snel rekenend een afschrijving van circa 80.000 gulden per jaar. Nogal een bedrag en ik kan niet anders concluderen dan dat hier sprake is van kapitaalvernietiging.
Al fietsend schoot mij plotseling te binnen dat ik hier niet alleen een veelheid aan uitwedstrijden heb gespeeld, echter dat wij als leerlingen van het Maerlant Lyceum (indien mogelijk) onze buiten gymlessen op de velden aan de Buurtweg afwerkten en zelfs op diverse knollenvelden van voetbalverenigingen onze eerste hockeywedstrijden hebben gespeeld. En aangezien ik mij die hockeybeelden nog goed kon herinneren dacht ik er goed aan te doen om door te fietsen richting Graaf Willem Vac, de buren van hockeyvereniging HGC. Graaf Willem Vac, een voetbalvereniging met een enorme jeugdafdeling met name in de onderbouw, heeft onlangs een nieuw clubhuis met bijbehorende kleedkamers opgeleverd en behoort wat mij betreft tot een authentieke voetbalvereniging die beschikt over een prachtig complex. Er is absoluut geen sprake dat deze vereniging zal moeten verhuizen en daarmee is het feitelijk de enige Buurtweg vereniging die zich op dezelfde Buurtweg-locatie als voorheen staande heeft weten te houden. Het is echt een aanrader om ook hier langs te fietsen, ook al is het alleen maar om tevens de gezellige sfeer van Hockey-vereniging HGC te proeven.
Vervolgens ben ik over de Buurtweg teruggefietst naar de kruising van de Buurtweg en Groenendaal.
Groenendaal op fietsende zag ik aan mijn linkerzijde een golfbaan en bekroop mij het gevoel dat hier zowel ORNAS als Postalia hebben gevoetbald. Van Postalia weet ik het inmiddels zeker, echter inzake ORNAS verneem ik graag hoe dit daadwerkelijk was. Aangezien ik na 30 meter Groenendaal het hek van The Hague Road Runners kon binnentreden ben ik een stukje doorgefietst en als spoedig trof ik de oude Postalia opstal. De hardlopers zaten lekker buiten op het terras en wisten mij te vertellen dat de door mensen van Postalia in 1963 gebouwde kantine en kleedkamers er nog steeds stonden en dat dezelfde Postalianen de boel in 1982 grondig hadden gerenoveerd. De hardlopers hebben door de jaren heen dezelfde opstal goed onderhouden en genieten nog steeds van de in het clubhuis aangelegde leefkuil, alwaar veel Postalianen destijds hun pilsje hebben gedronken. Overigens maakte Postalia in 1999 de overstap naar OSC aan de Vlamenburg in Mariahoeve en ging men verder als Haagse Hout. In ieder geval kan worden geconcludeerd dat, na het vertrek van Postalia, het clubhuis niet blind is afgebroken en de hardloopvereniging dankbaar gebruik heeft gemaakt van de opstal die door de mensen van Postalia volop clubliefde was gebouwd en onderhouden. Het is te vaak voorgekomen dat kantines en kleedgelegenheden na vertrek van voetbalverenigingen zijn afgebroken en er absoluut sprake was van kapitaalvernietiging.
Vervolgens ben ik weer teruggefietst en trof ik aan mijn rechterzijde de ingang het Golfpark Groendael. Deze ingang is ongeveer aangelegd op de plek waar Archipel en later Archipel/ORNAS hun entree tot hun voetballocatie hadden. Ik moet zeggen het ziet er allemaal keurig uit daar op de voormalige Archipel/ORNAS locatie. In de verte turend zie je toch nog denkbeeldig de locaties van o.a. JAC, Oranjeplein en NLS.. Aan de zijde van de Buurtweg bevond zich een enorm parkeerterrein. Welke voetballer kan zich nog voor de geest halen dat als men bij Archipel moest spelen, men zo dicht mogelijk bij het complex wenste te parkeren. Vanaf Groenendaal kon men rechtsaf het complex van Archipel bereiken. Als je dan om pakweg 13.00 uur arriveerde was er sprake van een complete verkeerschaos, terwijl aan de Buurtweg zelf een groot parkeerterrein beschikbaar was.
Na de mooie Buurtweg-herinneringen bedacht ik me dat het goed zou zijn naar het voormalige complex van VDS, aan het Theo Mann Bouwmeesterpad door te fietsen. Dat VDS trouwens ook nog op de velden aan de Waalsdorperlaan heeft gevoetbald is echt historie, echter vanaf 1970 heeft men deels gebruik van de locatie waar heden ten dage HRC-Rugby scrums uitvoert alsof het niets is. VDS beschikte daar over twee velden en een prachtig, grotendeels door de leden zelf, opgebouwd clubhuis en kleedkamers. De jaren hierna is deze opstal prima onderhouden, echter in 1997 kwam een einde aan het AJAX van Den Haag. Jammer, echter het is niet anders. Dat VDS op zaterdag ook nog een dovenelftal heeft gehad is binnen het Haagse voetbal redelijk onbekend, echter de VDS-ers hebben destijds met respect genoten van het enthousiaste en de het bijbehorende kabaal dat men tijdens wedstrijden wist te realiseren. Zo heeft men bij VDS ook genoten van de muzikale bijdragen van voetbalvereniging Kamraan die een tijdje van het VDS-complex gebruik hebben gemaakt, dit ondanks het feit dat Kamraan meestal met grote cijfers verloor. Tot slot is het het vermelden waard dat Wit Blauw ook nog een tijdje bij VDS heeft ingewoond.
Bij het fietsen langs de velden van HRC aan de rechterkant van het fietspad en hockeyvereniging HDM aan de linkerzijde bedacht ik de Clingendael route met een bezoekje aan KSD/Marine af te ronden. Ik ben me ervan bewust dat KSD/Marine buiten Clingendael ligt, echter als je als liefhebber echt een mooie voetballocatie wilt bezoeken mag KSD/Marine absoluut niet ontbreken. En dan ben je aan het eind van je fietstocht toch benieuwd hoe e.e.a. er voorstaat. Ik kan u melden dat ik absoluut tevreden kan zijn over deze locatie en de informatie die heb mogen ontvangen. Na de fusie tussen KSD en Marine is in 2013 de fusieclub KSD Marine ontstaan. Het clubhuis van Marine werd in 1986 gebouwd, terwijl het clubhuis van KSD begin jaren 80 is opgeleverd. KSD/Marine beschikt over twee schitterende velden met een unieke/authentieke uitstraling.
Na de fusie is de KSD-kantine als clubhuis verkozen en heeft men het onderkomen van Marine als kleedkamer ingericht. Zo heeft men niet aan kapitaalvernietiging gedaan en is de authentieke Marine opstal (zelfs de kleuren) bewaard gebleven. Aan de binnenzijde moest wel e.e.a. worden aangepast maar dan heb je ook wat. De gastvrijheid bij de fusieclub is overweldigend en het is niet zomaar dat een veelheid aan Haagse voetbaliconen de vereniging bij thuiswedstrijden op zaterdagen bezoekt en het samen met de beheerder van dienst de tent sluit. Kortom, super gezellig. De twee KSD Marine velden liggen er in juli 2021 schitterend bij, het complex straalt rust uit en het komt dan ook regelmatig voor dat jonge herten en roofvogels worden gesignaleerd die het geheel bijna sprookjesachtig doen overkomen. Toch wel fijner dan al die ganzen die tegenwoordig o.a. de voetbalvelden in het Zuiderpark van een extra glijlaag voorzien!
Met het bezoek aan de KSD/Marine heb ik mijn interessante fietstocht beëindigd en ben tot de conclusie gekomen dat u ‘de Clingendael voetbal route’ ook te voet af kunt leggen. Al zou alleen maar zijn om alvast de beentjes voor het komende voetbalseizoen te strekken, de prachtige SVC’08 en Graaf Willem Vac voetballocaties te bezoeken en in het clubhuis van KSD/Marine boven de ingang een houtwerk met de naam van Prins Claus te aanschouwen en te vernemen dat Koningin Beatrix in 1982 het KSD clubhuis heeft geopend.
Rini Toet
19-07-2021
