Vrijwilligers zijn de pijlers onder elke sportclub. Week in, week uit, elk jaar weer, stellen zij zich in dienst van anderen en hun vereniging. Zij dragen het amateurvoetbal, tevens de voetbalverenigingen in de Haagse regio. Ook binnen voetbalverenigingen beschikt men over vrijwilligers die allerlei taken uitvoeren. Een niet te onderschatten taak betreft het regelmatig kalken van de lijnen.

De op Scheveningen wereldberoemde Rinus Jenezon krijt de lijnen bij Duindorp SV

De zogenaamde krijtlijnenkalker (wat een heerlijk woord om op z’n Haags uit te spreken) is iemand die veelal voor dag en douw bij zijn club verschijnt om vervolgens de lijnen van de voetbalvelden te kalken. Een niet te onderschatten taak. Veelal is de lijnenkalker gekleed in een oud kloffie met kaplaarzen of enorme werkschoenen. Kortom, hij ziet er over het algemeen niet uit, echter hier maalt deze vrijwilliger niet om. Het is immers zo dat voordat de goede man het veld met kalkwagen betreedt er eerst nog even de nodige voorbereidingen getroffen dienen te worden. Bij het gebruik van de natte kalk-methode wordt de voorraadbak van de kalkwagen gevuld met kalk en met water tot de juiste verhouding vermengd. Deze spetterende voorbereiding levert de nodige kalkvlekken, tevens op de kleding, op. Bij het lopen van de belijning loopt een wiel/rol door de voorraadbak en over het gras. Deze rol, rolt de lijn op het gras. De breedte van deze rol staat gelijk aan de lijndikte. Overigens is het spuiten van sportbelijning de meest gebruikte methode in Nederland. Bij spuiten spuit men de belijning onder druk op en tussen het gras. Hiervoor gebruik men een belijning/markeerwagen gevuld men een vloeibaar belijningsmateriaal.

Bij welke voetbalvereniging je ook komt zal een kalkwagen en een voorraad (vloeibare) kalk in een materiaalhok worden aangetroffen. In de hoop dat het kalkwagenmechanisme naar behoren functioneert kan de klus worden geklaard. In de praktijk komt het echter regelmatig voor dat er sprake is van een defect binnen het kalkwagenmechanisme. En dan is het maar goed dat de kalkende routinier al jarenlang de lijnen kalkt en elk defect weet te repareren. Immers oefening baart kunst. Vervolgens is het voor dezelfde routinier een fluitje van een cent om de klus te klaren. Veelal beginnend met de buitenlijnen, worden vervolgens de lijnen van het strafschopgebied en de middenlijn van een witte laag voorzien. Om het geheel af te ronden worden de penalty- en middenstip ingetekend.

In de Haagse regio had je in de jaren 70 een veelheid aan voetbalverenigingen die over één of twee velden beschikten, echter de grotere clubs beschikten over vier of meer velden. Aangezien er in die periode nog geen kunstgrasvelden waren moest men derhalve minimaal één keer in de twee weken kalken. In de winter een minder fijne klus dan in de zomer. Het is bepaald geen fijn gevoel om de kalkwagen voort te duwen als je als vrijwilliger met temperaturen van onder het vriespunt wordt geconfronteerd en je vervolgens vier of meer velden moet kalken.

Of weersomstandigheden al dan niet een rol bij het kalken van de lijnen hebben gehad is de grote vraag. Ik heb wel eens op velden gespeeld waar de uitlijn hier en daar van een vreemde bocht was voorzien, echter heb het nimmer meegemaakt dat een scheidsrechter vanwege de nodige uitlijnkronkels een wedstrijd niet wilde beginnen. Er zijn echter wel gevallen bekend waarbij een scheidsrechter een uur voor aanvang van de wedstrijd de lijnen nauwelijks kon waarnemen en heeft afgedwongen dat de wedstrijd alleen kon starten als e.e.a. goed zichtbaar zou zijn. Op dat soort momenten blijkt hoe belangrijk de lijnenkalker is, zeker als de betreffende vrijwilliger niet aanwezig blijkt te zijn. Bij zijn afwezigheid breekt de paniek uit, immers wie weet waar de kalkwagen staat, hoe de kalk moet worden geprepareerd en hoe je eenvoudig de lijnen recht kunt kalken. Dan blijkt het belang van een ingewerkte back-up lijnenkalker die er over het algemeen niet is. Het kalken van de lijnen is immers een klusje dat men liever niet wenst uit te voeren en waar men bij voorkeur ver van weg wenst te blijven. We hebben het echt meegemaakt dat na het vinden van de kalkwagen men het klusje wel even zou klaren. Het eenvoudig aanbrengen van een rechte lijn blijkt in de praktijk niet zo simpel en de keren dat de vrijwillig aangewezen back-up het veld van ongewenste extra lijnen heeft voorzien zijn niet op één hand te tellen.

Uit bovenstaande kan worden geconcludeerd dat de lijnenkalker een uitermate belangrijke schakel binnen een vereniging bekleed en elke vereniging er goed aan zou doen een tweede of derde lijnenkalker desnoods (vrijwillig) aan te wijzen. Als de lijnenkalker na decennia van kalken stopt met het aanbrengen van witte lijnen is Leiden veelal in last. Zeker gezien het feit dat diezelfde lijnenkalker één of twee keer per jaar de lijnen in het veld heeft gebrand. Deze klus is niet te onderschatten, met name als een veld opnieuw is ingezaaid of volledig van een nieuwe grasmat is voorzien. Het gehele veld dient vanaf dat moment opnieuw te worden ingemeten. Met paaltjes en een draad wordt e.e.a. afgebakend en wordt over de draad heen of onder de draad door de lijn ingebrand. Een helse klus met een gemene instantie die op het veld wordt aangebracht. Dit inbrandspul wil je echt niet op je huid krijgen, ook niet als in augustus de eerste oefenwedstrijden worden gespeeld en verdedigers zich via slidings proberen waar te maken. Onder het motto de kalk en het bijtende spul na de wedstrijd afspoelen wordt e.e.a. als vanzelfsprekend afgedaan. Ik vraag me alleen af of dit spul niet risicovoller is dan de zwarte korrels op een kunstgrasveld waar enige jaren geleden zelfs kamer-vragen over zijn gesteld.

Rini Toet
12-11-2020